Frigo Taşımacılık ve Frigorifik Araç Nedir?

Soğuk zincir taşımacılığı, gıda, ilaç, biyoteknoloji ve kimya sektörlerinin can damarıdır. Sıcaklık hassasiyeti taşıyan ürünler istenen dereceyi kaybettikleri anda değerini yitirir. Frigorifik araçlar bu riski neredeyse sıfıra indirir. Rehber; frigo taşımacılık prensiplerini, frigorifik araç tiplerini, yasal gereklilikleri, sürdürülebilirlik adımlarını ve Kamyoon altyapısının sunduğu dijital kolaylıkları ayrıntılı biçimde açıklar.

Frigorifik Araç Nedir?

Bir frigorifik araç; poliüretan panelli yalıtılmış kasa, bağımsız veya motora bağlı soğutma ünitesi, hassas datalogger ve kalibre sensörlere sahip kamyon ya da treylerdir. Yalıtım kalınlığı çoğu zaman 60 mm'dir. Kasa içi sıcaklık –30 °C ile +25 °C arasında programlanabilir. Çift dudaklı kapı contaları iç‑dış hava alışverişini engeller ve enerji kaybını azaltır.

Soğutma Döngüsünün Adımları

1. Kompresör gazı sıkıştırır.

2. Kondenser gazı sıvılaştırırken ısıyı dışarı atar.

3. Genleşme valfi basıncı düşürür, sıvı buharlaşırken ısı çeker.

4. Evaporatör iç havayı soğutur.

5. Fanlar soğuk havayı homojen dağıtır.

Sıcaklık Kontrol Teknolojileri

Sensör ağları saniyede bir veri toplar. Veri, CAN Bus hattından gateway modülüne gider. Algoritma sapmaları izler ve push bildirim üretir. Pil destekli GPS modülü, kapı açıldığında konum damgası atar. Bu kayıtlar, denetim sırasında yasal delil niteliği taşır.

İlginizi çekebilir: 10 Teker Kamyon Nedir? Kaç Ton Yük Taşır?

Soğuk Zincirin Kırılmaması Neden Kritik?

• Mikrobiyolojik tehlike: Salmonella ve Listeria +5 °C üstünde hızla çoğalır.

• Kimyasal bozunma: Aşılarla birlikte enzim bazlı reaktifler ısı şokunda etkisini kaybeder.

• Ekonomik kayıp: Raf iadesi, stok dengelerini bozar ve müşteri sözleşmelerini riske atar.

• Yasal yaptırım: AB 178/2002 ve Türk Gıda Kodeksi zincir kopması halinde ceza ve kapatmayı öngörür.

Sigorta Kapsamı

Nakliyeci, soğuk zincir sorumluluk sigortası yaptırmalıdır. Poliçe, sıcaklık kaydıyla ispatlı bozulma için tazminat sağlar. Datalogger bulunmayan araç kayıp riskini sigorta dışı bırakır.

Sıcaklık Kategorileri ve Örnek Ürünler

Her ürün için ±1 °C sapma kritik sınırdır. Sensör sapma gösterirse sürücü ile merkez aynı anda uyarılır.

İlginizi çekebilir: Tedarik Zinciri ve Tedarik Zinciri Yönetimi Nedir?

 

Frigorifik Araç Tipleri

Panelvan Kamyonet (0‑5 t)

Şehir içi dağıtımda idealdir. Stand ‑by prizine bağlanarak depo yüklemesinde bile soğutmaya devam eder.

Tek Bölmeli Kamyon (5‑12 t)

Tek sıcaklıkta toplu taşıma sunar. 20 Euro palet yükler. Taze et ve şarküteri zincirleri için uygundur.

Çift Bölmeli Kamyon (12‑18 t)

İzole panel iki bölme yaratır. Ön kısım +4 °C, arka kısım –20 °C ayarlanır. Marketler aynı turda hem süt hem dondurma alabilir.

FRC Sertifikalı Treyler (24‑t)

Uluslararası sevkiyatın yıldızıdır. 33 palet kapasitelidir. ATP FRC sınırı K≤0,4 W/m²K'dir. Stand‑by özelliği feribot beklerken bile soğutur.

Çoklu Bölme Hibrit Treyler

Üç farklı sıcaklık bölgesi barındırır. Taze sebze, dondurulmuş et ve çikolata tek kasada taşınabilir. Hibrit dizel‑elektrik ünite enerji tasarrufu sağlar.

Frigorifik Araç Yükleme Planlaması ve Hijyen

Yükleme rampasında sıcaklık dalgalanmasını azaltmak için hava perdeleri kullanılır. Paletler plastik olmalıdır; ahşapta küf bulunabilir. Ürünler evaporatör çıkışına 15 cm mesafede tutulur. Yükleme 20 dakikayı aşarsa ara kapak kapatılır ve ünite turbo moda geçer. Kasa, EN 12830 standardına uygun şekilde haftada bir dezenfekte edilir.

İlginizi çekebilir: İstifleme Nedir? Lojistikte İstiflemenin Önemi

Frigo Taşımacılık Yasal Çerçeve ve Sertifikasyon

• ATP 1968: Sınır aşan gıda taşımalarında zorunludur. Kasa altı yılda bir test edilir.

• GDP 2013/343/EU: İlaç lojistiğinde kalite sistemidir. Datalogger doğruluğu ±0,5 °C olmalıdır.

• ISO 22000: Gıda güvenliği yönetim standardıdır. 

• EN 12830: Sıcaklık kayıt cihazı standardıdır. Tüm kayıtçılar bu norma uygun seçilmelidir.

Frigo Taşımacılık Gümrük ve İhracat Prosedürleri

Dondurulmuş ürün ihracatında Veteriner Sağlık Sertifikası zorunludur. Gümrükte ATP sertifikası ve sıcaklık logları sunulur. Sınır kapısında ısı kontrolü yapılır. Loglar uyumsuzsa araç karantinaya alınır.

Frigo Taşımacılık Operasyonel Riskler ve Çözümler

• Ünite arızası: Yedek dizel jeneratör bulundurulur.

• Enerji kesintisi: Stand‑by batarya sistemi 6 saat destek sağlar.

• Hava kaçağı: Kasa yalıtımı yılda bir kaçak testine girer.

• Şoför hatası: Sürücüler soğuk zincir frigo taşımacılığı konusunda eğitilmelidir.

Frigorifik Araç Sürdürülebilirlik ve Enerji Verimliliği

CO₂ transkritik üniteler hidrokarbon gazlara göre %15 verim artışı sağlar ve GWP 1'dir. Tavan kaplaması güneş panelidir. Panel, stand‑by modunda bataryayı besler; yılda 2 000 kWh tasarruf sağlar. 

Frigorifik Araç Bakım Takvimi

Sık Sorulan Sorular (FAQ)